Leki anksjolityczne

Leki anksjolityczne (przedwiekowe), zwane także ataraktykami, określane były dawniej nazwą „małych trankwilizatorów” (minor tranguilantia) dla podkreślenia ich słabszego psychoplegicznego (kojącego) działania od ,,dużych trankwilizatorów”, czyli leków neuroleptycznych. Leki anksjolityczne stosowane są przede wszystkim w leczeniu zaburzeń emocjonalnych (nerwic), jednak ze względu na wielokierunkowe działanie zastosowanie ich wykracza daleko poza wskazania psychiatryczne. Często dochodzi do nadużywania i nadmiernego, nieuzasadnionego stosowania leków anksjolitycznych, szczególnie pochodnych benzodiazepiny. Farmakologiczne leczenie lęku i innych zaburzeń emocjonalnych ma swoją długa historię. Dawniej stosowano powszechnie różne leki ziołowe o działaniu uspokajającym, sole bromu oraz inne leki uspokajające i nasenne (wodzian chloralu, paraldehyd). Wprowadzenie do lecznictwa pochodnych kwasu barbiturowego stanowiło pewien postęp, jakkolwiek w działaniu tej grupy przeważały wpływy „niespecyficzne”, związane z ogólnym działaniem depresyjnym na ośrodkowy układ nerwowy. Znaczny postęp w leczeniu nerwic i innych zaburzeń emocjonalnych przyniosło zastosowanie pierwszego leku „ataraktycznego” — meprobamatu w 1954 r. Lek ten wpływał bowiem w większym stopniu, niż inne dotychczas stosowane, wybiórczo na procesy emocjonalne i jego działanie można określić jako pośrednie między lekami nasennymi z grupy barbituranów a nowszymi lekami przedwiekowymi z grupy benzodiazepin. Najbardziej rozwiniętą grupę leków przedwiekowych stanowią obecnie pochodne beznodiazepiny. Odznaczają się niewielką toksycznością, znacznym bezpieczeństwem stosowania klinicznego, szerokim zakresem działania.